Stjórnarskrárvinnan: Má ekki verða átakavöllur um það hvort Ísland gangi í ESB eða ekki.

Hér eru hugmyndir mínar í nítján liðum um nýja stjórnarskrá fyrir lýðveldið Ísland. 

 

1. Góð stjórnarskrá þarf að endurspegla þau grunngildi sem við viljum lifa eftir hér á landi. Okkar stjórnarskrá þarf að efla lýðræði og gefa okkur skíra stjórnskipan. Hún þarf að vera fyrir alla landsmenn.

 

2. Hún þarf að vera á eðlilegu og einföldu máli sem allir skilja. 100-150 stuttar greinar sem rúmast á 10 til 20 blaðsíðum.

 

3. Stjórnarskrárvinnan á ekki að vera átakavöllur um það hvort Ísland gangi í Evrópusambandið eða ekki. Ég bið kjósendur að sniðganga þá sem vilja gera stjórnarskárvinnuna að slíku máli. Þessi mál verða tekin fyrir á öðrum vettvangi.

 

4. Við þurfum ramma sem stuðlar að sátt milli manna svo þeir geti þroskast og látið drauma sína rætast: Menntað sig, unnið og séð fyrir sér, fjölgað sér og fundið merkinu í lífi sínu.

Ræktað sína lífsskoðun eða trú og fundið fyrir öryggi. Stjórnarskráin leggur þennan grunn.

 

5. Ríkisvaldið þarf eðlilegar skorður og skipulag þess þarf að vera skiljanlegt venjulegum borgara.

 

6.  Ný stjórnarskrá þarf að byggja á hefðinni. Þeirri stjórnmálahefð sem við þegar höfum en sníða þarf af vankanta og herða á vissum hlutum sem sátt næst um.

 

7. Hún má ekki vera útópísk eða tæknileg, ögrandi eða öfgafull jafnvel þó það kunni að vera freistandi fyrir suma hópa að vinna að því.

 

8. Stjórnarskráin má ekki festa einhvern hóp samfélagsins  í skorðum sem annar hópur ákveður.

 

9. Hafa í skránni ákvæði, sem treysta aðskilnað löggjafarvalds, framkvæmdavalds og dómsvalds. Huga þarf að þessu sambandi: Ráðherrar eiga ekki að vera lagasemjendur eins og er í dag. Mín hugmynd er að setja reglur um starfssvið ráðherra og afmarka störf alþingismanna við að setja almenn lög og afgreiða fjárlög. Afnám s.k. þingræðis kemur til greina eins og margir hafa bent á.

 

Hægt væri að hafa almennar kosningar þannig að þær fælu ávallt í sér kosningar á framkvæmdavaldi og löggjafarvaldi. Og eftir sérstökum reglum kosning á nýjum dómurum. Algjörlega ný tegund kosninga.

 

 

10. Kjördæmaskipun þarf að líta á og jafna kosningarétt um allt land. Jafnt atkvæðavægi óháð búsetu. 

 

11. Ísland er ríki sem byggir á kristnum hefðum en kirkjan er sjálfstæð gagnvart ríkinu. Best er að hafa ekkert nánar skrifað um hvernig því skuli háttað. Stjórnarskráin má heldur ekki vinna gegn kristninni á neinn hátt en hafa þarf ákvæði um trúfrelsi eins og er í öðrum stjórnarskrám vestrænna lýðræðisþjóða og í Bandaríkjunum. Það kemur vel til greina að kjósa sérstaklega um stöðu kirkjunnar, 62. greinina í þjóðaratkvæðagreiðslu og líklega mun það skapa mesta sátt.

 

12. Það má ekki halla á neinn hóp í stjórnarskránni: Ekki eldri borgara eða börn. Ekki konur, veikt fólk, fatlað eða vanskapað, trúaða eða trúlausa. Enginn hópur má heldur ætla sér sérstaka meðferð eða forréttindi. Allir skulu vera jafnir að metum að lögum eins og hefð okkar býður.

 

13. Eignarréttur  auðlinda og nýting hans á að tilheyra þjóðinni. Þó þarf að gæta sín og má ákvæðið ekki vera klaufalega orðað og hindra skynsamlega nýtingu auðlynda.

 

14. Það má ekki vera ákvæði um að við megum ekki verja okkur sem þjóð. Því er marklaust og skaðlegt að segja að við megum ekki taka þátt í að verja landið. Tímarnir breytast og við verðum eins og aðrar þjóðir að gera okkur grein fyrir að frið þarf að tryggja.

 

15. Ekki er fráleitt að segja að Ísland þurfi alltaf að vera varið með einum eða öðrum hætti annað hvort af okkur sjálfum eða með hjálp annarra ríkja eða ríkjabandalaga. Þetta vilja margir Íslendingar ekki viðurkenna en hér þarf virkilega að hugsa málið og sjást ekki yfir þetta mikilvæga atriði.

 

16. Fleiri ákvæði þarf um öryggi ríkisins, hryðjuverkaógn, jarðskjálfta, eldgos, alvarlega mengunarslys í norðurhöfum og aðrar náttúruhamfarir og er hægt að leita í smiðju nágrannalandanna varðandi þetta.

 

17. Ákvæði um að grunnmenntun barna í landinu skuli gjaldfrjáls. Þetta er skynsamlegt og við skulum hafa þetta inni. Þetta er eina "gjaldfrelsisákvæðið" sem ég get stutt.

 

 18. Skráin þarf að innihalda ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslu. Mér hugnast að forseti, þing og almenningur geti eftir nánari reglum kallað til þjóðaratkvæðagreiðslu um mikilvæg mál. Sérstakt kerfi þarf að byggja upp ( almennar upplýsingaskrifstofur ) svo undirbúningur fyrir atkvæðagreiðslur sé eðlilegur og allir geti tekið þátt.  

19. Ekki er heppilegt að dómsmálaráðherra landsins skipi dómara eins og nú er.        

Athugasemdir

[Sigurður Grétar Guðmundsson, 18.11.2010 kl. 23:27]

Guðmundur, þakka þér fyrir þessa ágætu punkta sem þú setur hér fram, ég hef farið yfir þá í fljótheitum en finnst margt af því sem þú segir rýma vel við mínar skoðanir. Sérstaklega legg ég áherslu á að hver og einn sem verður kosinn á Stjórnlagaþingið fari þar inn með opinn huga, reiðubúinn til að hlusta á aðra og virða skoðanir þeirra; og umfram allt að koma ekki með neikvæðni og bölmóð eða tengja starfið sem þar á að far fram við eldfim málefni sem koma Stjórnarskrá ekkert við

Kveðjur frá Þorlákshöfn

Sigurður Grétar, fyrrum Lagnafrétta höfundur, nr. 4976

[Guðmundur Pálsson, 19.11.2010 kl. 19:56]

Þakka þér fyrir Sigurður Grétar. Ég tek undir með þér sérstaklega varðandi hugarfarið sem þarf að ná fram á þinginu. Þar þarf að vera vilji til samvinnu og opinn hugur. Það mun öllu máli skipta þegar á hólminn er komið.

Ég held að fyrir utan ESB ágreininginn sé 62.greinin um stöðu kirkjunnar mál sem ekki eigi að einblína of mikið á á stjórnlagaþingi. Sé það gert mun það valda óánægju og verða talin þvingunarákvæði af stórum hluta þjóðarinnar. 

Bæði þessi mál eru mjög vel fallin til að kjósa um í þjóðaratkvæðagreiðslu og mér sýnist það eina færa leiðin.